Volkswagen had een ‘consigliere’ nodig!

Hèt grote nieuws van de afgelopen dagen is het Volkswagen-schandaal. Door in hun diesel-auto’s software in te bouwen die testresultaten manipuleert, heeft Volkswagen zich het risico van miljardenboetes op de hals gehaald. Inmiddels is topman Martin Winterkorn afgetreden en wankelt de Duitse industrie. Maar er is ook goed nieuws: grote bedrijven zijn veel minder kwaadaardig dan werd gevreesd!

Volkswagen is geen kinderachtig bedrijf: het aantal auto’s dat met de beruchte software is uitgerust zou tegen de 11 miljoen lopen. Alleen de boete in de Verenigde Staten zou al 16 miljard Euro bedragen. Met zulke risico’s en enorme belangen, zou Volkswagen veel kwaadaardiger kunnen opereren dan het tot nu toe heeft gedaan.

Maar misschien is de kwestie dat Volkswagen uiteindelijk toch gewoon een tamelijk fatsoenlijk bedrijf is.  Met de enorme belangen die op het spel staan, behoorde een heel ander soort reactie óók tot de mogelijkheden. Als Volkswagen een consigliere à la Tom Hagen (uit The Godfather) tot zijn beschikking had gehad, was dit schandaal vast anders afgelopen. Ondanks alle duistere verhalen rond ‘Big Business‘, is er blijkbaar toch een goed werkend controle-mechanisme voor dit soort dingen. Dat is hoopgevend, op z’n eigen manier.

Het meest verbluffende aan het Volkswagen-schandaal is immers dat het nieuws naar buiten is gekomen èn dat Volkswagen het bestaan van de manipulerende software heeft toegegeven. Waarom heeft VW niet ontkent en een heel andere actie ondernomen? We lezen bijvoorbeeld al geruime tijd over software in auto’s, die (op afstand) gehackt kan worden. Die mogelijkheid bestaat waarschijnlijk ook voor de bewuste Volkswagens. Waarom heeft Volkswagen toen de beschuldigingen naar buiten kwamen niet de auto’s op afstand van een software-update voorzien? Misschien valt het met dat auto-hacken dan toch wel mee.

Aan de andere kant, denkbaar is dat een rijdende auto op zo’n update niet goed reageert – bijvoorbeeld doordat midden op de snelweg de motor afslaat, met doden en gewonden tot gevolg. Dat levert ook geen goede publiciteit op. Maar àlle software kan gewist of gewijzigd worden. Volkswagen had ook kunnen zeggen: ‘Hee, dat is gek! We doen meteen een recall!’ – en vervolgens in de garage alle auto’s alsnog snel van een ‘software update’ kunnen voorzien.

Waarom heeft de Volkswagen-directie het bestaan van de software überhaupt toegegeven? Waarom hebben ze niet bruutweg ontkend? En als ze het bestaan van de software dan toch moesten toegeven, waarom niet een eenzame ingenieur de schuld gegeven? (Maar dat kan natuurlijk alsnog…) Zich beroepen op een vergissing bij de fabricage? (“Het was experimentele software! Het was nooit de bedoeling om die in te bouwen! Ongelofelijk, we gaan dit tot op de bodem uitzoeken!”) – maar niets van dat alles.

Ik geloof dat alles wat kan gebeuren, zal gebeuren. En alles kan; dus alles gebeurt. Ik beschouw dat als een gezonde vorm van cynisme. Maar mijn cynisme wordt door het Volkswagen-schandaal ernstig op de proef gesteld. De raadgevers van de Volkswagen-directie hebben blijkbaar geadviseerd volgens het aloude motto ‘Wie z’n billen brandt, moet op de blaren zitten’. Dat is tamelijk fatsoenlijk gedrag, lijkt het.

(PS: in aansprakelijkheids-opzicht zijn hier de laatste woorden vermoedelijk nog niet over gesproken. De VW-directie kan waarschijnlijk persoonlijk aansprakelijk worden gehouden. Wie lijden er allemaal schade door dit schandaal, of hebben ten onrechte voordelen genoten? En wat te denken van de ten onrechte verleende belastingvoordelen voor ‘milieu-vriendelijke’ auto’s? Is Volkswagen de enige fabrikant die dit doet? De Nederlandse fiscus wil misschien ook nog wel eens een onderzoekje instellen…)

(Zelf een consigliere nodig? Neem contact op met erik.devos@kracht-advocatuur.com)